გასულ წელს საქართველოდან ავტომობილების რეექსპორტმა ახალი რეკორდი დაამყარა, რომელიც გაორმაგდა. მიუხედავად იმისა, რომ მეზობელი ქვეყნები არიან მთავარი მყიდველები, ექსპერტების აზრით, ეს მანქანები რუსეთის ბაზარზეც შემოდის.
2020 წელს საქართველოში 900 მილიონ დოლარზე მეტი ღირებულების ავტომობილი გაიყიდა, ხოლო ქვეყანაში შემოტანილი ავტომობილების ჯამური ღირებულება 1,6 მილიარდ დოლარს შეადგენდა. ეს ნიშნავს, რომ ავტომობილების იმპორტი წლის განმავლობაში 73 პროცენტით გაიზარდა, ექსპორტი კი გაორმაგდა.
გრუზსტატის მონაცემებით, გასულ წელს ავტომობილები საქართველოდან საქონლის მეორე საექსპორტო ჯგუფი გახდა და პირველი იმპორტირებული სასაქონლო ჯგუფებს შორის. ქართული ავტომობილების ექსპორტის ძირითადი მიმართულებები შემდეგნაირად გადანაწილდა:
აზერბაიჯანი - $308,4 მილიონი, სომხეთი - $144,7 მილიონი, უკრაინა - $119,8 მილიონი, ყაზახეთი - $104,4 მილიონი, რუსეთი - $75,6 მილიონი. სიას ყირგიზეთი 71 მილიონი დოლარით ხურავს
მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთი პირველ ხუთეულშია, ავტოდილერები აღიარებენ, რომ მანქანების უმეტესობა, რომლებიც შემოდის სომხეთის, ყაზახეთის და ყირგიზეთის ბაზრებზე, დაბალი საბაჟო ბარიერების გამო, ასევე მიდის რუსეთში.
კავკასუს ავტოიმპორტის მარკეტინგის დეპარტამენტის უფროსი იოსებ რეხვიაშვილი აღნიშნავს, რომ რუსებში განსაკუთრებით მოთხოვნადია ნულოვანი გარბენი მანქანები, რამაც მნიშვნელოვნად იმოქმედა მათ საბაზრო ღირებულებაზე:
საქართველო იქცა რეგიონულ ჰაბად, სადაც მანქანები პორტების გავლით ჩამოდიან. მაშინ, როცა აზერბაიჯანი და რუსეთი ყიდულობენ მანქანებს საქართველოში შიდა ბაზრისთვის, სხვა ქვეყნები, გასაგებია, ყიდულობენ მათ რუსეთში გასაყიდად, სადაც გარკვეული დეფიციტია. ამ მღელვარებამ გამოიწვია მკვეთრი მატება საქართველოს შიდა ბაზარზე, მიუხედავად იმისა, რომ იმპორტირებული მანქანები არ გაძვირებულა. თუ ადრე, უკრაინაში კონფლიქტის დაწყებამდე, თბილისში 2014 წლის ბიუჯეტის ავტომობილის ყიდვა 5-6 ათას დოლარად შეიძლებოდა, ახლა ფასები 9-10 ათას დოლარამდე გადახტა. მსგავსი ვითარება შეიმჩნევა ავტოდილერებშიც: ომამდე პრესტიჟული კლასის ახალი მერსედესის ყიდვა 150 ათას დოლარად შეიძლებოდა, ახლა კი იმავე კლასის ერთი წლის ავტომობილი 200-220 ათას დოლარად იყიდება. ჩემი შეფასებით, საქართველოში ავტომობილების საშუალო ფასი წელიწადში 35%-ით გაიზარდა.
Yamato-ს მმართველი პარტნიორის, პაატა მაისურაძის თქმით, ახალი წლის შემდეგ მღელვარება ოდნავ შემცირდა, იმპორტი დასტაბილურდა. საქართველოს ბაზარი, სადაც ყველაზე მოთხოვნადია ეკონომიურ ჰიბრიდულ ავტომობილებზე, გადაჭარბებული აღმოჩნდა. დღეს ძირითადად ავტომობილების პრემიუმ სეგმენტი მიმართულია უცხოური ბაზრისკენ.
საიდუმლო არ არის, რომ მანქანების უმეტესობა ჩვენთან მოდის ამერიკიდან და მათი 90%-მდე დაზიანებულია და შეკეთებულია პირდაპირ საქართველოში. სათადარიგო ნაწილები ძირითადად სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნებიდან მოდის, სადაც COVID-19-ის პანდემიით გამოწვეული ლოგისტიკური დაბნეულობის გამო მათი ღირებულება მნიშვნელოვნად გაიზარდა. ამან, ადგილობრივ ინფლაციასთან ერთად, გამოიწვია ავტომობილების ფასების დაახლოებით 20%-ით ზრდა. თუმცა, ბაზრის გაჯერება იწვევს ფასების თანდათანობით შემცირებას, რაც ხელს უწყობს აშშ-ში აუქციონებზე მოთხოვნის შემცირებას. რამდენადაც ვიცი, ტრანსპორტის ღირებულებაც თანდათან იკლებს, ამიტომ მჯერა, რომ მანქანების ფასები თანდათან მიუახლოვდება იმას, რაც იყო კრიზისამდე.
2022 წელს საქართველოში მანქანების იმპორტიორ ქვეყნებს შორის ლიდერები ამერიკის შეერთებული შტატები (833 მილიონი დოლარი), იაპონია (283 მილიონი დოლარი) და გერმანია (180 მილიონი დოლარი) გახდა. ეს ქვეყნები უზრუნველყოფდნენ ავტომობილების იმპორტის 90%-მდე.
ავტომობილების რეექსპორტი სახელმწიფოს შემოსავლის მნიშვნელოვან წყაროდ იქცა: სახელმწიფო ხაზინის მონაცემებით, 2022 წელს საქართველოს ბიუჯეტში ავტომობილების დაბეგვრიდან 232,4 მილიონი ლარი შევიდა, რაც რეკორდული მაჩვენებელი იყო.
